Η εξωγήινη γλώσσα μοιάζει με τις ανθρώπινες; Decoding Alien Messages Could Be the Biggest Citizen-Science Project Ever

Τι απαντούν γλωσσολόγοι και επιστήμονες. Wanna help decipher messages sent by intelligent aliens? The work of professional linguists, mathematicians and scientists “is probably not going to be enough” to unravel a cosmic mystery missive, said Sheri Wells-Jensen, a linguist at Bowling Green University in Ohio who also serves on the board of METI (Messaging Extraterrestrial Intelligence), a San Francisco-based nonprofit. Credit: Shutterstock

Αν υπάρχουν εξωγήινοι και αν ποτέ έλθουν σε επαφή μαζί μας, ποιά γλώσσα άραγε θα μιλούν (αν μιλούν) και κατά πόσο αυτή θα μοιάζει με τις ανθρώπινες, άρα θα είναι κατανοητή;

Τα ερωτήματα αυτά τέθηκαν στο τραπέζι του διαλόγου από γλωσσολόγους και άλλους επιστήμονες, οι οποίοι συμμετείχαν σε σεμινάριο – εργαστήριο στο Λος Άντζελες με θέμα «Η γλώσσα στον Κόσμο», που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο.

Στην πρωτοβουλία, την οποία είχε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός METI (Messaging Extraterrestrial Intelligence), συμμετείχε και ο διάσημος γλωσσολόγος του ΜΙΤ Νόαμ Τσόμσκι, ο οποίος, παρά την προχωρημένη ηλικία του των 89 ετών, ήταν ένας από τους συγγραφείς σχετικής μελέτης που παρουσιάσθηκε στο σεμινάριο.

Ένα βασικό ερώτημα που ζητά απάντηση, είναι κατά πόσο η γλώσσα είναι «καθολική» όχι απλώς στη Γη αλλά στο σύμπαν. Με άλλα λόγια, αν η γλώσσα έχει μια εγγενή δομή, που θα έχει αναπαραχθεί και σε εξωγήινους πολιτισμούς. Αν ναι, τότε οι εξωγήινοι θα μπορούν να διαβάσουν κάποιο μήνυμα που στέλνεται από τη Γη ή, αντίστροφα, οι κάτοικοι της Γης έχουν μια ελπίδα να καταλάβουν κάποιο εξωγήινο μήνυμα.

The Allan Telescope Array, a radio telescope for combined radio astronomy and the search for extraterrestrial intelligence. (SETI)

«Γνωρίζουμε ότι μια συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο μεταξύ ανθρώπων και εξωγήινων είναι πολύ απίθανη δεδομένων των μεσοαστρικών αποστάσεων. Δεν περιμένουμε να υπάρχει ένα σύμπαν τύπου ‘Σταρ Τρεκ’, όπου οι περισσότεροι εξωγήινοι είναι ανθρωποειδείς και πολλοί από αυτούς ήδη διαθέτουν ένα ‘καθολικό μεταφραστή’. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει πιθανότητα να καταλάβουμε ο ένας τον άλλο στέλνοντας ραδιο-μηνύματα», αναρωτήθηκε η γλωσσολόγος Σέρι Ουέλς-Τζένσεν, υπεύθυνη του σεμιναρίου και διευθυντικό στέλεχος του METI.

Εδώ και δεκαετίες ο Τσόμσκι έχει υποστηρίξει ότι υπάρχει μια «καθολική γραμματική» που συνδέει τις διάφορες γλώσσες του πλανήτη μας.

«Ο Τσόμσκι έχει συχνά πει ότι αν ένας Αρειανός επισκεπτόταν τη Γη, θα νόμιζε ότι όλοι μιλάμε διαλέκτους της ίδιας γλώσσας, επειδή όλες οι γήινες γλώσσες μοιράζονται μια κοινή υποκείμενη δομή. Αν όμως οι εξωγήινοι έχουν γλώσσα, θα είναι παρόμοια με τη δική μας; Ιδού το μεγάλο ερώτημα», δήλωσε ο πρόεδρος του ΜΕΤΙ Ντάγκλας Βάκοχ.

Δύο από τις μελέτες που παρουσιάσθηκαν στο σεμινάριο (ανάμεσά τους και αυτή που συμμετείχε ο Τσόμσκι), εξέφρασαν αισιοδοξία ότι ακόμη και οι εξωγήινες γλώσσες μπορεί να έχουν μια «καθολική γραμματική», με την ίδια ουσιαστικά αρχιτεκτονική που υπάρχει στις γλώσσες της Γης.

Page 1 of the 1999 Evaptoria Message (Yvan Dutil and Stéphane Dumas)

Το σημείο αυτό αποτελεί αιτία διαμάχης μεταξύ του παλαιότερου προγράμματος αναζήτησης εξωγήινης νοημοσύνης SETI και του νεότερου ΜΕΤΙ. Οι επιστήμονες του SETI ανέκαθεν κοροΐδευαν την ιδέα ότι έχει νόημα να σταλούν στο σύμπαν μηνύματα εμπνευσμένα από τις φυσικές γήινες γλώσσες, επειδή ποτέ δεν πίστεψαν ότι είναι δυνατό να γίνουν κατανοητά από τους εξωγήινους. Γι’ αυτό, έστελναν μηνύματα κωδικοποιημένα με βάση τις αρχές των μαθηματικών και της φυσικής, που ελπίζουν ότι θα έχουν συμπαντική ισχύ και θα μπορούσαν να είναι αναγνωρίσιμα από τους εξωγήινους.

Από την άλλη, επιστήμονες στο σεμινάριο του METI εξέφρασαν την άποψη ότι ακόμη και μηνύματα όπως ο οπτικός και ακουστικός «χρυσός δίσκος» που ταξιδεύει στο διάστημα με τα «Βόγιατζερ» 1 και 2 της NASA από το 1977, μπορεί εύκολα να παρερμηνευθεί από τους εξωγήινους (αν βέβαια έχουν μάτια και αυτιά…).

Το γλωσσολογικό επιστημονικό σεμινάριο ήταν το τρίτο του ΜΕΤΙ. Είχε προηγηθεί το 2016 σύναξη ειδικών που συζήτησαν για τη φύση της εξωγήινης νοημοσύνης, ενώ το 2017 το εργαστήριο εστίασε σε δύο ερωτήματα:

«Μπορεί να μας έχουν ήδη ανιχνεύσει οι εξωγήινοι;» και «πώς μπορούμε να ζυγίσουμε τους κινδύνους και τα οφέλη της αποστολής εξωγήινων σημάτων;».

Πηγές: http://www.kathimerini.gr/966508/article/epikairothta/episthmh/h-e3wghinh-glwssa-moiazei-me-tis-an8rwpines-ti-apantoyn-glwssologoi-kai-episthmones - https://www.space.com/40717-decoding-alien-messages-citizen-science.html

Η Γη ήταν ένας υδάτινος κόσμος που δημιουργήθηκε πριν 4,5 δισ. έτη. Land rising above the sea 2.4 billion years ago changed planet Earth

Νέα μελέτη δείχνει την γεωλογική εξέλιξη του πλανήτη. Shale study sees evidence of rain on the first supercontinent. The composition of ancient shales shows that about 2.4 billion years ago, the pattern of precipitation changed as rainwater fell over larger continents and higher mountains. Photo by Basil Greber

Η Γη είναι ένας ενεργός γεωατμοασφαιρικά κόσμος που έχει μετασχηματιστεί πολλές φορές με διαφόρους τρόπους. Έχει διαπιστωθεί ότι οι ήπειροι έκαναν σχετικά αργά την εμφάνιση τους στον πλανήτη και για μεγάλο χρονικό διάστημα που διήρκεσε περίπου 1,5 δισ. έτη οι ήπειροι πέρασαν από πολλά στάδια μορφοποίησης, ενώσεων μεταξύ τους και διαχωρισμών μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση σε αυτή που γνωρίζουμε σήμερα.

Ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Όρεγκον πραγματοποίησαν μια νέα μελέτη για την γεωλογική εξέλιξη του πλανήτη μας. Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία η Γη δημιουργήθηκε πριν από περίπου 4,5 δισ. έτη και όπως αναφέρει η νέα μελέτη για περίπου δύο δισ. έτη ήταν ένας υδάτινος κόσμος.

Ο μανδύας της Γης ήταν πολύ θερμός και μαλακός και για αυτό δεν μπορούσε να υποστηρίξει την παρουσία ξηράς και πολύ περισσότερο την ύπαρξη οροσειρών. Όμως κάποια στιγμή η θερμοκρασία του μανδύα μειώθηκε επιτρέποντας τα πρώτα κομμάτια ξηράς να αναδυθούν από την θάλασσα. Οι συγκρούσεις αυτών των πρώτων κομματιών ξηράς μεταξύ τους προκάλεσαν την δημιουργία των πρώτων οροσειρών και οροπεδίων στον πλανήτη..

Chemical signatures in shale, the Earth's most common sedimentary rock, point to a rapid rise of land above the ocean 2.4 billion years ago that possibly triggered dramatic changes in climate and life. A conceptual rendering suggests how Earth's land elevations and oceans may have appeared during the assembly of Kenorland, left, and later, right, after the Great Oxygenation Event. A University of Oregon-led study has potentially narrowed the window on when significant amounts of land emerged from under the ocean's surface. Credit: Graphic by Ilya Bindeman

Σύμφωνα με την νέα μελέτη τα πρώτα κομμάτια ξηράς έκαναν την εμφάνιση τους πριν από 2,4 δισ. έτη και 300 εκ. έτη μετά τα κομμάτια αυτά ενώθηκαν σχηματίζοντας την πρώτη παγκόσμια ήπειρο που έλαβε την ονομασία Kenorland.

Η παρουσία της ηπείρου προκάλεσε μια σειρά γεωατμοσφαιρικών διεργασιών που οδήγησαν στην απομάκρυνση μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και την ταυτόχρονη αύξηση των επιπέδων οξυγόνου. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για να κάνουν την εμφάνιση τους στον πλανήτη πιο σύνθετες μορφές ζωής από τις βακτηριακές που υπήρχαν μέχρι τότε μέσα στο νερό. Έκαναν την εμφάνιση τους τα πρώτα άλγη, τα πρώτα φυτά και οι πρώτοι μύκητες και όλα μετά πήραν τον δρόμο τους για να δημιουργηθούν νέες ήπειροι αλλά και να ανθίσει η ζωή στον πλανήτη.

Πηγές: Rapid emergence of subaerial landmasses and onset of a modern hydrologic cycle 2.5 billion years ago. Nature, 2018; 557 (7706): 545 DOI: 10.1038/s41586-018-0131-1 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=982768

Ανακαλύφθηκαν τρία τεράστια φαράγγια κάτω από τα χιόνια στην Ανταρκτική. Giant canyons discovered in Antarctica

Έχουν μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων και ελίσσονται ανάμεσα στα βουνά. Researchers have discovered mountain ranges and three huge, deep subglacial valleys from data collected during the first modern aerogeophysical survey of the South Pole region. Credit: University of Northumbria at Newcastle

Βρετανοί γεωεπιστήμονες ανακάλυψαν κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής τρία τεράστια και βαθιά φαράγγια, καθένα από τα οποία έχει μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων και ελίσσεται ανάμεσα σε ψηλά βουνά, χωρίς να είναι ορατά πάνω από την καλυμμένη με χιόνια και πάγους επιφάνεια.

Οι ερευνητές του πολικού ερευνητικού προγράμματος PolarGAP, με επικεφαλής τη Δρ Κέιτ Γουίντερ του Τμήματος Γεωγραφίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών του βρετανικού Πανεπιστημίου Νορθάμπρια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Geophysical Research Letters, πραγματοποίησαν την ανακάλυψη με τη βοήθεια ιπτάμενου ραντάρ, σύμφωνα με το BBC.

Όπως ανέφεραν, αν οι πάγοι της Ανταρκτικής λιώσουν κι άλλο λόγω της κλιματικής αλλαγής, τότε τα υπόγεια φαράγγια θα επιταχύνουν την μετακίνηση των λιωμένων πάγων προς τη θάλασσα, με συνέπεια την άνοδο της στάθμης των υδάτων.

It was thought that a gap in the Transantarctic Mountains could provide a route for ice to escape from the east of the continent to the west. TOM JORDAN

«Τα φαράγγια αυτά λειτουργούν ως κανάλια του πάγου από το κέντρο της ηπείρου προς την ακτή. Συνεπώς, αν οι κλιματικές συνθήκες αλλάξουν στην Ανταρκτική, θα πρέπει να περιμένουμε τον πάγο να κυλήσει πολύ πιο γρήγορα προς τη θάλασσα. Αυτό τα κάνει πραγματικά σημαντικά και, παρόλα αυτά, δεν γνωρίζαμε την ύπαρξή τους έως τώρα», δήλωσε η Γουίντερ.

Το μεγαλύτερο από τα φαράγγια (Foundation Trough) έχει μήκος άνω των 350 χιλιομέτρων και πλάτος 35 χιλιομέτρων. Το δεύτερο (Patuxent Trough) έχει μήκος πάνω από 300 χιλιόμετρα και πλάτος πάνω από 15 χιλιόμετρα, ενώ το τρίτο φαράγγι (Offset Rift Basin) έχει μήκος άνω των 150 χιλιομέτρων και πλάτος περίπου 30 χιλιομέτρων.

Τα φαράγγια είναι θαμμένα κάτω από πολλές εκατοντάδες μέτρα πάγου. Έτσι, για να φθάσει κανείς στον πάτο του μεγαλύτερου φαραγγιού, θα πρέπει να κάνει γεώτρηση βάθους άνω των δύο χιλιομέτρων.

Airborne instruments were flown out from the South Pole, including over the area (red rectangle) where the troughs are sited. Credit: University of Northumbria at Newcastle

Το πρόγραμμα PolarGAP χρηματοδοτείται κυρίως από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), που θέλει να συλλέξει στοιχεία για μια περιοχή του πλανήτη, την οποία οι δορυφόροι δεν μπορούν να δουν. Έτσι, ο μόνος τρόπος για να μην μείνει «τυφλή» αυτή η περιοχή, είναι να γίνει συλλογή στοιχείων από αεροπλάνα.

Αυτό έκανε η ομάδα της Γουίντερ, που χρησιμοποίησε αερομεταφερόμενο ραντάρ ικανό να δει κάτω από τον πάγο. Είναι πιθανό ότι αυτά τα γιγάντια φαράγγια κοντά στο Νότιο Πόλο δημιουργήθηκαν στη διάρκεια μιας προηγούμενης εποχής παγετώνων.

Πηγές: Kate Winter et al. Topographic Steering of Enhanced Ice Flow at the Bottleneck Between East and West Antarctica, Geophysical Research Letters (2018). DOI: 10.1029/2018GL077504 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=982702

Η κατάθλιψη επιταχύνει τη γήρανση του εγκεφάλου. Depression speeds up brain aging

Otto Dix, Melancholie, 1930. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Σάσεξ. Psychologists at the University of Sussex have found a link between depression and an acceleration of the rate at which the brain ages. Although scientists have previously reported that people with depression or anxiety have an increased risk of dementia in later life, this is the first study that provides comprehensive evidence for the effect of depression on decline in overall cognitive function (also referred to as cognitive state), in a general population.

Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Σάσεξ ανακάλυψε σχέση μεταξύ κατάθλιψης και επιτάχυνσης του ρυθμού γήρανσης του εγκεφάλου. Αν και οι επιστήμονες έχουν και στο παρελθόν αναφέρει ότι τα άτομα με άγχος ή κατάθλιψη έχουν αυξημένο κίνδυνο άνοιας μετέπειτα στη ζωή τους, η βρετανική μελέτη είναι η πρώτη που παρέχει επαρκείς αποδείξεις για την επίδραση της κατάθλιψης στην εξασθένηση της γνωστικής λειτουργίας του γενικού πληθυσμού.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται λοιπόν στο επιστημονικό έντυπο Psychological Medicine, οι ερευνητές προχώρησαν σε συστηματική ανασκόπηση 34 μελετών, με επίκεντρο τη σχέση κατάθλιψης ή άγχους με τη φθορά της γνωστικής λειτουργίας με την πάροδο του χρόνου.

Τα στοιχεία αφορούσαν πάνω από 71.000 άτομα, μεταξύ των οποίων άνθρωποι με συμπτώματα κατάθλιψης καθώς και διαγνωσμένοι με κλινική κατάθλιψη.

How depression and anxiety speed up cognitive ageing. Credit: Amber John, University of Sussex

Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε ότι, τα άτομα με κατάθλιψη είχαν μεγαλύτερη εξασθένηση της γνωσιακής τους κατάστασης στην τρίτη ηλικία, συγκριτικά με συνομηλίκους τους χωρίς κατάθλιψη.

«Η μελέτη έχει μεγάλη σημασία γιατί ο πληθυσμός γερνά με ταχύ ρυθμό και ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με εξασθενημένες γνωστικές λειτουργίες και άνοια αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα τριάντα χρόνια. Τα ευρήματα θα πρέπει να δώσουν στις κυβερνήσεις έναν ακόμα λόγο για να πάρουν το θέμα στα σοβαρά και να διασφαλίσουν τις κατάλληλες παροχές υγείας. Πρέπει να προστατεύσουμε την πνευματικής ευημερία των ηλικιωμένων και να παρέχουμε την κατάλληλη φροντίδα σε όσους πάσχουν από κατάθλιψη και άγχος, ώστε να διασφαλίσουμε την καλή εγκεφαλική τους λειτουργία δια βίου», σχολιάζει η Δρ Ντάρια Γκαϊσίνα, εις εκ των συγγραφέων της μελέτης.

Πηγές: A. John, U. Patel, J. Rusted, M. Richards, D. Gaysina. Affective problems and decline in cognitive state in older adults: a systematic review and meta-analysis. Psychological Medicine, 2018; 1 DOI: 10.1017/S0033291718001137 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=982820

Εντοπίστηκε μια «μαύρη χήρα» του Σύμπαντος. Astronomers scrutinize Black Widow pulsar

Πρόκειται για ένα άστρο νετρονίου που «κατασπαράσσει» το κοσμικό ταίρι του. Καλλιτεχνική απεικόνιση του εντυπωσιακού φαινομένου με το πάλσαρ (δεξιά στην εικόνα) να απορροφά την ύλη του γειτονικού του άστρου. The pulsar PSR B1957+20 is seen in the background through the cloud of gas enveloping its brown dwarf star companion. Credit: Dr. Mark A. Garlick; Dunlap Institute for Astronomy & Astrophysics, University of Toronto

Καναδοί αστρονόμοι ανακοίνωσαν ότι έκαναν μια από τις πλέον υψηλής ανάλυσης παρατηρήσεις στην ιστορία της αστρονομίας, παρατηρώντας δύο περιοχές έντονης ακτινοβολίας, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων η μία από την άλλη, σε ένα άστρο νετρονίων (πάλσαρ) σε απόσταση 6.500 ετών φωτός από τη Γη.

They observed 2 intense regions of radiation on this rapidly spinning pulsar some 6,500 light-years away. “Like seeing a flea on the surface of Pluto,” they said. Here’s a composite X-ray (red/white) and optical (green/blue) image of the Black Widow pulsar, aka PSR B1957+20. The image shows an elongated cloud, or cocoon, of high-energy particles flowing behind the rapidly rotating pulsar (the white point-like source). Astronomers have announced a highly detailed observation of this distant pulsar, which they accomplished using the gas in this cloud, or cocoon, as a magnifier. This image, from 2001, is via Chandra.

Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον Ρόμπερτ Μέιν του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Τορόντο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature, δήλωσαν ότι «η παρατήρηση είναι ισοδύναμη με το χρησιμοποιήσεις ένα γήινο τηλεσκόπιο για να δεις ένα ψύλλο πάνω στην επιφάνεια του Πλούτωνα». Οι αστρονόμοι μελέτησαν το άστρο νετρονίων με την ονομασία PSR B1957+20, ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα, το οποίο περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του σαν σβούρα, κάνοντας πάνω από 600 περιστροφές το δευτερόλεπτο.

Καθώς γυρνάει, εκπέμπει δέσμες ισχυρής ακτινοβολίας από δύο καυτά σημεία στην επιφάνειά του. Το πάλσαρ έχει -σε απόσταση μόνο δύο εκατομμυρίων χιλιομέτρων- ένα άλλο άστρο ως σύντροφο, ένα ψυχρό καφέ νάνο, με διάμετρο το ένα τρίτο του Ήλιου μας, που είναι βαρυτικά «κλειδωμένος» γύρω από το πάλσαρ, κάνοντας μια πλήρη περιφορά γύρω του κάθε εννέα ώρες.

Artist’s concept of the B1957+20 system, moving through space, surrounded by a cloud of gas. The companion star is too close to the pulsar to be visible at this scale. Read more about this image via Wikimedia Commons.

Το άστρο αυτό, που βομβαρδίζεται από την ακτινοβολία του άστρου νετρονίων, έχει μια ουρά αερίων, η οποία θυμίζει κομήτη. Τα αέρια αυτά λειτουργούν ως μεγεθυντικός φακός μπροστά από το πάλσαρ, πράγμα που επέτρεψε την τόσο υψηλής ανάλυση παρατήρηση. Τα πάλσαρ σε τέτοιου είδους «ζευγάρια» λέγονται «μαύρες χήρες», όπως οι ομώνυμες αράχνες που τρώνε τους συντρόφους τους, επειδή σταδιακά το άστρο νετρονίων θα εξαερώσει τον καφέ νάνο. Εκτός από την υψηλής ανάλυσης παρατήρηση, που έγινε με το ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο, η νέα μελέτη μπορεί να ρίξει φως και στις μυστηριώδεις «Γρήγορες Ραδιο-Εκλάμψεις» (FRBs).

Πηγές: Pulsar emission amplified and resolved by plasma lensing in an eclipsing binary, Nature (2018). 10.1038/s41586-018-0133-z , www.nature.com/articles/s41586-018-0133-z - http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=982411

«Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. 'Countless Aspects of Beauty in Ancient Art' at the National Archaeological Museum of Athens

Τμήμα μαρμάρινου δίσκου με ανάγλυφη γυναικεία κεφαλή, πιθανώς η Αφροδίτη. Από τη Μήλο. Γύρω στο 460-450 π.Χ. (φωτογράφος: Γιάννης Πατρικιάνος). © Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο/ΤΑΠ. Part of marble disc with relief female head, probably Aphrodite. From Melos. Around 460-450 B.C. (photographer: Giannis Patrikianos) (© National Archaeological Museum/ Archaeological Receipts Fund

Πηγή αστείρευτης έμπνευσης και αιτία βαθιάς αισθητικής συγκίνησης, το Ωραίο, αποτυπώνεται οπτικά στα αρχαία έργα τέχνης, συνιστώντας μια διαρκώς μεταβαλλόμενη εικόνα στην ιστορία της ανθρώπινης δημιουργίας. Η νέα περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου», αναδεικνύει τις διαφορετικές εκφράσεις αισθητικής σε ετερογενή κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι την Ύστερη Αρχαιότητα, αξιοποιώντας το εξαιρετικά ευρύ χρονολογικό φάσμα που καλύπτουν οι συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Τριακόσιες σαράντα αρχαιότητες από τις πλούσιες συλλογές του σε συνδυασμό με σύγχρονα ψηφιακά μέσα προσφέρουν μια αισθητική πανδαισία και υπόσχονται ένα ταξίδι στο χρόνο γεμάτο αισθητικές απολαύσεις.

An inexhaustible source of inspiration and cause of deeply felt emotions, Beauty, is visually perceptible in the ancient works of art, constituting an ever changing picture across the history of human creation. The new temporary exhibition of the National Archaeological Museum “The countless aspects of Beauty” brings out the different versions of aesthetics within variegated social and cultural contexts from the Neolithic period up to late Antiquity, making the best of the exceptionally wide chronological spectrum covered by the collections of the National Archaeological Museum. Three hundred and forty antiquities from its rich collections, in combination with contemporary digital applications, offer an aesthetic feast and promise a journey through time full of aesthetic gratifications. Marble statue of Aphrodite, 2nd century AD. Credit: National Archaeological Museum of Athens

Η περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» αποτελεί το τελευταίο μέρος της εκθεσιακής τριλογίας που σχεδιάστηκε για να τιμήσει την επέτειο των 150 χρόνων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου από τη θεμελίωση του εμβληματικού κτηρίου που το στέγασε. Η τριλογία άνοιξε το 2015 με την έκθεση «“Ένα όνειρο ανάμεσα σε υπέροχα ερείπια…” Περίπατος στην Αθήνα των περιηγητών, 17ος-19ος αιώνας», όπου μεταξύ άλλων αναδείχθηκε το πολιτισμικό περιβάλλον μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η ανάγκη για την ίδρυση του Εθνικού Μουσείου, και συνεχίστηκε με τις «Οδύσσειες», μια έκθεση που αποτύπωσε αφαιρετικά και συμβολικά τη διαχρονική προσπάθεια του ανθρώπου για δημιουργία και εξέλιξη. Η έννοια του Ωραίου, την οποία πραγματεύεται η τρίτη στη σειρά έκθεση, συνιστά τον ιδανικό επίλογο, αφού η καλλιέργεια έρωτος προς τας καλάς τέχνας ήταν θεμελιώδης ανάμεσα στους καταστατικούς σκοπούς του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΒΔ 31.7.1893). Επικεντρωμένη στην πνευματικότερη και υψηλότερη στιγμή της ανθρώπινης δημιουργίας, η έκθεση υποστηρίζει την αισθητική ενατένιση, καλώντας ταυτόχρονα τους θεατές να διερευνήσουν την πνευματική βάση των αισθητικών επιλογών.

Συγκεκριμένα, το εκθεσιακό αφήγημα αρθρώνεται σε τέσσερα μέρη:

Άποψη της έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του ωραίου» - Ενότητες «Αιώνια Αισθητική» και «Το ωραίο και το επιθυμητό» (φωτογράφος: Στέλιος Σκουρλής). © Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο/ΤΑΠ. View of the exhibition «The countless aspects of beauty» - Units «Eternal Aesthetics» and «The beautiful and the desirable» (photographer: Stelios Skourlis) (© National Archaeological Museum/ Archaeological Receipts Fund

Στην «Αιώνια αισθητική» παρουσιάζονται επιλεγμένα αντικείμενα της καθημερινότητας, που καταγράφουν τις συνεχείς εναλλαγές και τις διαφορετικές εκφράσεις αισθητικής στην ανθρώπινη διαχρονία. «Το ωραίο και το επιθυμητό» επιχειρεί μια ουσιαστική προσέγγιση στις αισθητικές προτιμήσεις των αρχαίων κοινωνιών με βάση όσα αποκαλύπτουν οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για την ομορφιά και τα αρχαιολογικά ευρήματα που αφορούν στην ένδυση, την κόμμωση, τα κοσμήματα και τον καλλωπισμό.

Άποψη της έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του ωραίου» - Ενότητα «Προβάλλοντας το σώμα» (φωτογράφος: Στέλιος Σκουρλής). © Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο/ΤΑΠ. View of the exhibition «The countless aspects of beauty» - Unit «Focusing on the body » (photographer: Stelios Skourlis) (© National Archaeological Museum/ Archaeological Receipts Fund)

Το τρίτο μέρος, με τίτλο «Προβάλλοντας το σώμα», παρακολουθεί την έκφραση του ωραίου στην εικαστική απόδοση του ανθρώπινου σώματος από τη Νεολιθική περίοδο μέχρι τους ιστορικούς χρόνους. Στο τέλος, «Η ατέρμονη αναζήτηση» αποσκοπεί στον αισθητικό στοχασμό ως προς τη σημασία του ωραίου και την αξία του για τον άνθρωπο.

Ανάμεσα στα πανάρχαια μυστικά της Αφροδίτης που παρουσιάζονται στην έκθεση, ξεχωριστή θέση κατέχει ο κόσμος του αρώματος.

Σε συνεργασία με την Εταιρεία Κορρές, δημιουργήθηκαν αρώματα εμπνευσμένα από πληροφορίες που μεταφέρουν οι αρχαίες πηγές.

Την έκθεση θα πλαισιώσουν καθ’ όλη τη διάρκειά της πολλά πειραματικά εργαστήρια. Επιστήμονες, καλλιτέχνες και τεχνίτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό θα προσφέρουν την ειδική τους γνώση για να εξηγήσουν στους επισκέπτες τις πειραματικές τους προσεγγίσεις στην υφαντική της Νεολιθικής περιόδου, το ένδυμα στο Αιγαίο κατά τη 2η χιλιετία π.Χ., τη μυκηναϊκή ενδυμασία, την πολυχρωμία των αρχαίων γλυπτών και την απόδοση του Ωραίου στην αρχαία ελληνική μουσική.

Την έκθεση συνοδεύει επιστημονικός κατάλογος στα ελληνικά, έκδοση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Θα επακολουθήσει σύντομα και η αγγλική έκδοση.

Η περιοδική έκθεση «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» εντάσσεται στις δράσεις του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018. Η έκθεση θα είναι ανοιχτή για το κοινό από τις 26 Μαΐου.

Πηγές: «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο - https://www.archaeology.wiki/blog/2018/05/24/the-countless-aspects-of-beauty/

Εντοπίστηκε κοραλλιογενής πάγκος στον Κόλπο του Μεξικού. This 'Secret Garden' of Coral May Be 1,000 Years Old

Μυστικό 2,3 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της γης. The underwater footage shows a rare look at the thriving deep-sea life contained in the Gulf of Mexico's dark depths. A very high density of bamboo corals and glass sponges were observed towards the end of the dive. To date, these are among the deepest high-density communities recorded in the Gulf of Mexico. Image courtesy of the NOAA Office of Ocean Exploration and Research, Gulf of Mexico 2018.

Ο πλανήτης Γη εξακολουθεί να αποκαλύπτει πράγματα θαυμαστά. Τελευταίο; Έναν κήπο από κοράλλια, 2,3 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θαλάσσης!

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα της National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) των ΗΠΑ, κοραλλιογενής πάγκος στον Κόλπο του Μεξικού είναι κάτι το ασύνηθες. Κι είναι ο πρώτος που εντοπίζεται σε τέτοια βάθη!

Σύμφωνα με το National Geographic οι ερευνητές εντόπισαν τον πάγκο κατά τη διάρκεια μιας αποστολής 23 ημερών με το σκάφος «Ωκεανός», το μοναδικό σκάφος που με κυβερνητική χρηματοδότηση εκτελεί εξερευνήσεις σε ωκεανούς.

A soft coral provides a nice shelter for squat lobsters. Image courtesy of the NOAA Office of Ocean Exploration and Research.

Οι επιστήμονες εξερευνούσαν το Κόλπο του Μεξικού από τα μέσα Απριλίου και, με μεγάλη έκπληξη, είδαν το κοραλλιογενή πάγκο – κοράλλια τύπου bamboo coral – να έχει σχηματιστεί με μεγάλη πυκνότητα στον πυθμένα της θάλασσας.

May 15, 2018 - NOAA scientists discovered this hidden forest of bamboo coral 7,500 feet deep in the Gulf of Mexico. Bamboo coral is common in deep waters, and this colony could be nearly a thousand years old. They can grow on steep cliff sides and use their fans to catch food that floats by. The researchers were surprised to find them so densely grouped together.

«Η NOAA εκτιμά ότι οι δομές αυτές μπορεί να είναι ηλικίας έως και 1.000 χρόνων» σημειώνεται στο άρθρο του National Geographic. Η Γη έκρυβε ένα θαυμαστό μυστικό για 1.000 χρόνια!

Πηγές: https://news.nationalgeographic.com/2018/05/bamboo-coral-deep-sea-secret-garden-science-spd/ - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=980831

Ανακαλύφθηκε ο πρώτος μόνιμος αστεροειδής από άλλο ηλιακό σύστημα. Asteroid from another star system found orbiting wrong way near Jupiter

Είναι ίσως το αρχαιότερο σώμα στο δικό μας ηλιακό σύστημα. For the first time, a permanent member of our solar system has been found to have originated elsewhere. Images of 2015 BZ509 obtained at the Large Binocular Telescope Observatory (LBTO) that established its retrograde co-orbital nature. The bright stars and the asteroid (circled in yellow) appear black and the sky white in this negative image. Credit: C. Veillet / Large Binocular Telescope Observatory

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν αστεροειδή που κινείται πέριξ του Ήλιου, αλλά με ανάποδη κατεύθυνση από ό,τι οι πλανήτες, και ο οποίος είναι ο πρώτος μόνιμος «κάτοικος» που εκτιμάται ότι προέρχεται από άλλο ηλιακό σύστημα. Πιθανώς μάλιστα πρόκειται για το αρχαιότερο ουράνιο σώμα στο δικό μας ηλιακό σύστημα.

Image of stellar nursery NGC 604 (NASA/HST), where star systems are closely packed and asteroid exchange is thought to be possible. Asteroid (514107) 2015 BZ 509 emigrated from its parent star and settled around the Sun in a similar environment. Credit: NASA / Hubble Heritage Team (AURA/STScI)

Ο αστεροειδής «2015 ΒΖ509» ή σκέτα ΒΖ έχει πλάτος σχεδόν τριών χιλιομέτρων και άγνωστη σύσταση. Εκτιμάται ότι γεννήθηκε σε κάποιο άλλο ηλιακό σύστημα και εγκλωβίσθηκε από τις βαρυτικές δυνάμεις του δικού μας συστήματος κάποια στιγμή πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.

Αυτό εξηγεί την ασυνήθιστη τροχιά του, που είναι ανάποδη από όλους τους πλανήτες και σχεδόν κάθε άλλου σώματος στο δικό μας ηλιακό σύστημα. Έχουν βρεθεί μερικοί ακόμη αστεροειδείς με ανάποδη τροχιά, η οποία παραμένει ένα μυστήριο.

Είχε προηγηθεί προ μηνών ο εντοπισμός ενός άλλου «εξωτικού» αστεροειδούς, που βαφτίσθηκε «Ουμουαμούα», ο οποίος όμως ήταν περαστικός από την ηλιακή «γειτονιά» μας, ενώ ο ΒΖ είναι προ καιρού -θέλοντας και μη- μόνιμος κάτοικος. Η τροχιά του είναι βαρυτικά συνδεμένη με του Δία εδώ και τουλάχιστον 4,5 δισ. χρόνια.

Οι αστρονόμοι, που παρατήρησαν τον ΒΖ με τηλεσκόπια της Χαβάης και της Αριζόνα, έκαναν σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Monthly Notices" της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας της Βρετανίας.

Ο επικεφαλής ερευνητής δρ Φαδί Ναμουνί του Αστεροσκοπείου της Κυανής Ακτής στη Γαλλία δήλωσε ότι «αν το ηλιακό σύστημα είχε προξενική υπηρεσία και μπορούσε να εκδώσει βίζες σε 'αλλοδαπούς' αστεροειδείς, ο Ουμουαμούα θα έπαιρνε απλώς μιας σύντομης διάρκειας βίζα, ενώ ο ΒΖ πράσινη κάρτα παραμονής».

Οι αστρονόμοι θεωρούν πιθανό ότι στο μέλλον θα βρουν και άλλους αστεροειδείς και κομήτες, που η προέλευσή τους είναι από άλλο ηλιακό σύστημα.

Πηγές: https://www.ras.org.uk/news-and-press/3126-first-interstellar-immigrant-discovered-in-the-solar-system - https://www.theguardian.com/science/2018/may/21/retrograde-asteroid-is-interstellar-immigrant-scientists-say - http://www.amna.gr/home/article/259550/O-protos-monimos-asteroeidis-apo-allo-iliako-sustima

O κυνηγός εξωπλανητών τράβηξε την πρώτη του φωτογραφία. NASA’s TESS Telescope Takes Its First Image

Το TESS «άνοιξε» τα μάτια του και κατέγραψε δεκάδες χιλιάδες άστρα. Illustration of NASA’s TESS spacecraft observing an M-dwarf star with orbiting planets. Image credit: NASA’s Goddard Space Flight Center

Στις 19 Απριλίου εκτοξεύθηκε τo νέο αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), που θα αποτελέσει τον διάδοχο του τηλεσκοπίου Kepler στην αναζήτηση εξωπλανητών. Το τηλεσκόπιο δημιουργήθηκε από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, το περίφημο ΜΙΤ, που έχει και την επιστημονική ευθύνη της κόστους 337 εκατ. δολαρίων αποστολής, σε συνεργασία με το Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA.

Μετά τις κατάλληλες «μανούβρες», οι οποίες θα διαρκέσουν περίπου δύο μήνες, το TESS, που έχει μέγεθος ψυγείου, θα τεθεί σε μια άκρως ελλειπτική τροχιά γύρω από τη Γη. Πρόκειται για μια τροχιά στην οποία δεν έχει ποτέ τεθεί άλλο διαστημικό αντικείμενο. Το τηλεσκόπιο θα κάνει μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη μας κάθε 13,7 ημέρες, κινούμενο σε απόσταση 108.000 χιλιομέτρων από τη Γη (στο περίγειο) και μέχρι 373.000 χιλιόμετρα (στο απόγειο). Κάθε φορά που θα πλησιάζει πολύ τη Γη, θα στέλνει στους επιστήμονες τα στοιχεία που θα έχει συλλέξει στο μεταξύ.

Αυτή είναι η πρώτη εικόνα που κατέγραψε το TESS. An image taken by NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) shows a swath of the southern sky along the plane of our Milky Way Galaxy. This test image from one of the four cameras aboard NASA’s TESS spacecraft captures a swath of the southern sky along the plane of the Milky Way. Image credit: NASA / MIT / TESS

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εγκατάστασης και λειτουργίας του TESS και ενώ τηλεσκόπιο βρισκόταν σε απόσταση 8 χιλιάδων χλμ. από την Σελήνη οι υπεύθυνοι της αποστολής αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν μια σύντομη δοκιμή των οργάνων του. Έτσι το TESS χρησιμοποιώντας μια από τις συνολικά τέσσερις κάμερες του κατέγραψε την πρώτη του φωτογραφία η οποία δείχνει μια περιοχή του αστερισμού του Κενταύρου στην οποία συγκεντρώνονται περίπου 200 χιλιάδες άστρα. Όταν το TESS τεθεί σε πλήρη λειτουργία θα μπορεί να καταγράφει εικόνες του ουράνιου θόλου που καλύπτουν έκταση 400 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που κατέγραψε σε αυτή την πρώτη εικόνα. Έτσι οι επιστήμονες με την βοήθεια του TESS ευελπιστούν ότι θα ανακαλύψουν χιλιάδες νέους εξωπλανήτες.

Πηγές: http://www.sci-news.com/astronomy/tess-first-image-06022.html - http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=980953

Μιχάλης Δαφέρμος: Διαψεύδοντας την υπόθεση της κοσμικής λογοκρισίας. Mathematicians Disprove Conjecture Made to Save Black Holes

Η εργασία των Μιχάλη Δαφέρμου και του Jonathan Luk (μαθηματικοί στα πανεπιστήμια Princeton και Stanford, αντίστοιχα) απαντά σε ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα της γενικής σχετικότητας και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον χωρόχρονο. Mathematicians have disproved the strong cosmic censorship conjecture. Their work answers one of the most important questions in the study of general relativity and changes the way we think about space-time. Maciej Rebisz for Quanta Magazine

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε το φθινόπωρο οι Δαφέρμος και Luk απέδειξαν ότι η εικασία της ισχυρής κοσμικής λογοκρισίας, η οποία αφορά την παράξενη λειτουργία του εσωτερικού των μαύρων τρυπών, είναι ψευδής.

Σύμφωνα με τον Igor Rodnianski, μαθηματικό στο Πανεπιστήμιο του Princeton, η εργασία αυτή είναι ένα ποιοτικό άλμα προς την κατανόηση της γενικής σχετικότητας.

Η ισχυρή υπόθεση της κοσμικής λογοκρισίας προτάθηκε το 1979 από τον φυσικό Roger Penrose. Ήταν η διέξοδος από μια παγίδα. Για δεκαετίες, η θεωρία της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν κυριαρχούσε ως η καλύτερη επιστημονική περιγραφή των μεγάλης κλίμακας φαινομένων στο σύμπαν. Όμως, οι μαθηματικές εξελίξεις στην δεκαετία του 1960 έδειξαν ότι οι εξισώσεις του Αϊνστάιν κατέληγαν σε προβληματικές ασυνέπειες όταν εφαρμόζονταν σε μαύρες τρύπες. Ο Penrose πίστευε πως αν η ισχυρή υπόθεση κοσμικής λογοκρισίας ήταν αληθής, αυτή η έλλειψη προβλεψιμότητας θα μπορούσε να αγνοηθεί ως μια μαθηματική μικρολεπτομέρεια, παρά ως μια αληθή διατύπωση σχετικά με τον φυσικό κόσμο.

Mihalis Dafermos. Ο Μιχάλης Δαφέρμος σπούδασε Μαθηματικά στο Χάρβαρντ, από όπου πήρε το πτυχίο του το 1997 με διάκριση. Το ενδιαφέρον του για τη γενική θεωρία της σχετικότητας τον οδήγησε στη συνέχεια στο Πρίνστον, όπου πήρε διδακτορικό στα Μαθηματικά υπό την εποπτεία του καθηγητή Δημήτρη Χριστοδούλου. Δίδαξε πρώτα στο ΜΙΤ και τώρα βρίσκεται στο Κέιμπριτζ. Το επιστημονικό έργο του επικεντρώνεται στα θεμελιώδη ζητήματα της γενικής σχετικότητας, της επικρατούσας σήμερα φυσικής θεωρίας για την περιγραφή της βαρύτητας.

Σύμφωνα με τον Μιχάλη Δαφέρμο, η εικασία του Penrose στην ουσία είναι μια ευχή για να εξορκιστεί αυτή η κακή συμπεριφορά. Στην τελευταία εργασία του καταρρίπτεται το όνειρο του Penrose. Ταυτόχρονα, πραγματοποιεί την επιθυμία του Penrose με άλλο τρόπο, αποδεικνύοντας ότι η διαίσθησή του σχετικά με την φυσική στο εσωτερικό των μαύρων τρυπών ήταν σωστή, όχι μόνο για τον λόγο που υποψιαζόταν.

Prof. Demetrios Christodoulou

Στην κλασική φυσική το σύμπαν είναι προβλέψιμο: Αν γνωρίζετε τους νόμους που διέπουν ένα φυσικό σύστημα και γνωρίζετε την αρχική του κατάσταση, τότε μπορείτε να παρακολουθείτε την μελλοντική του εξέλιξη. Αυτό ισχύει εάν χρησιμοποιείτε τους νόμους του Νεύτωνα για να προβλέψετε την μελλοντική θέση μιας μπάλας μπιλιάρδου, τις εξισώσεις του Maxwell για να περιγράψετε ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο ή τη θεωρία της γενικής σχετικότητας του Αϊνστάιν για την πρόβλεψη της εξέλιξης της μορφής του χωροχρόνου. «Αυτή είναι η βασική αρχή όλης της κλασικής φυσικής που ξεκινάει με την Νευτώνεια μηχανική», λέει ο Δημήτριος Χριστοδούλου, μαθηματικός στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης και ένας από τους πρωτοπόρους στην μελέτη των εξισώσεων του Αϊνστάιν. «Μπορείτε να καθορίσετε την εξέλιξη από τα αρχικά δεδομένα».

Αλλά στην δεκαετία του 1960 οι μαθηματικοί βρήκαν ένα φυσικό σενάριο στο οποίο οι εξισώσεις πεδίου του Αϊνστάιν – που αποτελούν τον πυρήνα της θεωρίας της γενικής σχετικότητας – παύουν να περιγράφουν ένα προβλέψιμο σύμπαν. Οι μαθηματικοί και οι φυσικοί παρατήρησαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά όταν μοντελοποιούσαν την εξέλιξη του χωρόχρονου στο εσωτερικό μιας περιστρεφόμενης μαύρης τρύπας.

Lucy Reading-Ikkanda/Quanta Magazine

Για να καταλάβετε τι δεν πάει καλά, φανταστείτε ότι πέφτετε μέσα σε μια μαύρη τρύπα. Αρχικά διασχίζετε τον ορίζοντα των γεγονότων, το σημείο πέραν του οποίου δεν υπάρχει επιστροφή (αν και δεν θα αντιληφθείτε κάποια διαφορά από τον συνηθισμένο χωροχρόνο). Εδώ οι εξισώσεις του Αϊνστάιν εξακολουθούν να λειτουργούν όπως πρέπει, δίνοντας μια μοναδική ντετερμινιστική πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθεί στο χωρο-χρόνος στο μέλλον.

Αλλά καθώς συνεχίζετε να ταξιδεύετε προς το εσωτερικό της μαύρης τρύπας, τελικά θα περάσετε έναν άλλο ορίζοντα, γνωστό ως ορίζοντα Cauchy. Εδώ τα πράγματα γίνονται αλλόκοτα. Οι εξισώσεις Αϊνστάιν αρχίζουν να δείχνουν ότι θα μπορούσαν να εκτυλιχθούν πολλές διαφορετικές διαμορφώσεις του χωροχρόνου. Είναι όλες διαφορετικές, όμως όλες τους ικανοποιούν τις εξισώσεις. Η θεωρία δεν μπορεί να μας πει ποια επιλογή είναι αληθινή. Για μια φυσική θεωρία αυτό είναι ένα θανάσιμο αμάρτημα.

«Η απώλεια της προβλεψιμότητας που προέκυπτε στην γενική σχετικότητα ήταν πολύ ενοχλητική», λέει ο Eric Poisson, ένας φυσικός του πανεπιστημίου Guelph στον Καναδά.

A reasonably realistic simulation of falling into a black hole shows how space and time are distorted, and how light is blue shifted as you approach the inner or Cauchy horizon, where most physicists think you would be annihilated. However, a UC Berkeley mathematician argues that you could, in fact, survive passage through this horizon. Animation by Andrew Hamilton, based on supercomputer simulation by John Hawley.

Ο Roger Penrose πρότεινε την εικασία της ισχυρής κοσμικής λογοκρισίας για να αποκαταστήσει την προβλεψιμότητα των εξισώσεων του Αϊνστάιν. Η εικασία λέει ότι ο ορίζοντας Cauchy είναι ένα αποκύημα της μαθηματικής σκέψης. Μπορεί να υπάρχει σε ένα ιδεατό σενάριο όπου το σύμπαν δεν περιέχει τίποτε, εκτός από μια μόνο περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει με καμία πραγματική έννοια.  Ο λόγος, σύμφωνα με τον Penrose, είναι ότι ο ορίζοντας Cauchy είναι ασταθής. Κάθε διερχόμενο βαρυτικό κύμα θα έπρεπε να καταρρεύσει στον ορίζοντα Cauchy σε μια ανωμαλία-ιδιομορφία (singularity) – μια περιοχή άπειρης πυκνόητας η οποία διαχωρίζεται από τον χωρόχρονο. Επειδή το πραγματικό σύμπαν διαταράσσεται από τέτοια κύματα, ένα ορίζοντας Cauchy δεν θα εμφανίζονταν ποτέ στη φύση.

Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν έχει νόημα να ρωτάμε τι συμβαίνει στον χωροχρόνο πέρα από τον ορίζοντα Cauchy, επειδή εκεί ο χωροχρόνος σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας δεν υπάρχει πια. «Αυτό δίνει μια διέξοδο στο φιλοσοφικό γρίφο», λέει ο Δαφέρμος.

Ο τίτλος και η περίληψη της εργασίας των Μιχάλη Δαφέρμου και Jonathan Luk, όπου διαψεύδουν τις εικασίες που έγιναν για να διασώσουν τις μαύρες τρύπες, αφιερωμένη στον Δημήτριο Χριστοδούλου.

Ωστόσο, στη νέα εργασία του αποδεικνύει ότι το όριο του χωροχρόνου που καθορίστηκε στον ορίζοντα Cauchy είναι λιγότερο μοναδικό απ’ ότι είχε φανταστεί ο Penrose.

Οι Dafermos και Luk, απέδειξαν ότι η κατάσταση στον ορίζοντα Cauchy δεν είναι τόσο απλή. Η εργασία τους είναι ευφυής – μια ανασκευή της αρχικής διατύπωσης του Penrose, της εικασίας της ισχυρής κοσμικής λογοκρισίας, όχι όμως μια πλήρης άρνηση του πνεύματός της.

Με βάση τις μεθόδους που έθεσε πριν από μια δεκαετία ο Χριστοδούλου, ο επιβλέπων καθηγητής της διδακτορικής διατριβής του Δαφέρμου, απέδειξαν ότι ο ορίζοντας Cauchy μπορεί να σχηματίσει μια ιδιομορφία, αλλά όχι σαν αυτή που προβλέπει ο Penrose. Η ιδιομορφία στην εργασία των Dafermos και Luk είναι ηπιότερη από αυτή του Penrose – βρήκαν μια ασθενή «φωτοειδή» ιδιομορφία εκεί όπου περίμεναν μια «χωροειδή» ιδιομορφία. Αυτή η ασθενέστερη μορφή της ιδιομορφίας ασκεί μια έλξη στην χωροχρονική δομή, αλλά δεν την διαχωρίζει. «Το θεώρημά μας συνεπάγεται ότι οι παρατηρητές που διασχίζουν τον ορίζοντα Cauchy δεν διαλύονται από τις παλιρροιακές δυνάμεις. Μπορούν να αισθάνονται κάποια δύναμη αλλά δεν θα διαλυθούν», σύμφωνα με τον Δαφέρμο.

The flow of space accelerates back outward. The place where it accelerates back up to the speed of light marks the inner horizon. As you pass once again through the inner horizon, this time going outward rather than inward, you see a second infinitely bright, infinitely energetic burst of light. Whereas on your inward passage through the inner horizon you saw the entire history of the universe go by, this time, on your outward passage, you see the entire future of the universe go by. The fact that you see the outside universe infinitely bright and blueshifted as you pass outward through the inner horizon was first pointed out by Roger Penrose in 1968.

Επειδή η ιδιομορφία που σχηματίζεται στον ορίζοντα Cauchy είναι στην πραγματικότητα πιο ήπια απ’ ότι προβλέπει η εικασία της ισχυρής κοσμικής λογοκρισίας, η θεωρία της γενικής σχετικότητας μπορεί να εξετάσει τι συμβαίνει στο εσωτερικό. «Εξακολουθεί να έχει νόημα ο καθορισμός του ορίζοντα Cauchy γιατί μπορεί κανείς, αν το επιθυμεί, να κάνει συνεχή επέκταση του χωροχρόνου πέρα απ’ αυτόν», λέει ο Harvey Reall, φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Οι Δαφέρμος και Luk αποδεικνύουν ότι ο χωροχρόνος εκτείνεται πέρα ​​από τον ορίζοντα Cauchy. Μπορούν επίσης να αποδείξουν ότι από το ίδιο σημείο εκκίνησης η επέκταση μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους: Μετά τον ορίζοντα «υπάρχουν πολλές τέτοιες επεκτάσεις που θα μπορούσαμε να σκεφτούμε, και δεν υπάρχει κανένας καλός λόγος να προτιμούμε την μια από την άλλη», δήλωσε ο Δαφέρμος.

Όμως – και εδώ βρίσκονται τα λεπτά σημεία της εργασίας τους – αυτές οι μη μοναδικές επεκτάσεις του χωροχρόνου δεν σημαίνουν ότι οι εξισώσεις του Αϊνστάιν πηγαίνουν χαοτικά πέρα ​​από τον ορίζοντα. Οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δουλεύουν προσδιορίζοντας ποσοτικά τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλεται ο χωρόχρονος. Στη μαθηματική γλώσσα, υπολογίζονται οι παραγώγοι μιας αρχικής διαμόρφωσης του χωροχρόνου. Για να είναι δυνατή η παραγώγιση, ο χωρόχρονος πρέπει να είναι επαρκώς «ομαλός» – χωρίς ασυνεχή άλματα. Οι Δαφέρμος και Luk αποδεικνύουν ότι ενώ ο χωροχρόνος υπάρχει πέρα ​​από τον ορίζοντα Cauchy, αυτός ο εκτεταμένος χωροχρόνος δεν είναι αρκετά ομαλός ώστε να ικανοποιούνται οι εξισώσεις του Αϊνστάιν. Επομένως, ακόμη κι αν η ισχυρή κοσμική λογοκρισία αποδείχθηκε ψευδής, οι εξισώσεις δεν αποφεύγουν τον σκόπελο της εξαγωγής μη μοναδικής λύσης.

«Έχει νόημα να μιλάμε για τον ορίζοντα Cauchy, ωστόσο, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε πέρα ​​από αυτόν διαμέσου των λύσεων των εξισώσεων του Αϊνστάιν», λέει ο Reall. «Δίνουν αρκετά πειστικές αποδείξεις ότι αυτό είναι αληθές, κατά τη γνώμη μου.»

Θα μπορούσατε εκλάβετε αυτό το αποτέλεσμα ως έναν απογοητευτικό συμβιβασμό: Παρόλο που μπορείτε να επεκτείνετε τον χωροχρόνο πέρα ​​από τον ορίζοντα Cauchy, οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δεν μπορούν να λυθούν. Αλλά το γεγονός ότι αυτή η μέση οδός φαίνεται να υπάρχει, κάνει την εργασία των Δαφέρμος και Luk συναρπαστική.

«Πράγματι, ανακάλυψαν ένα νέο φαινόμενο στις εξισώσεις του Einstein», δήλωσε ο Rodnianski.

Πηγές: https://arxiv.org/pdf/1710.01722.pdf - https://www.quantamagazine.org/mathematicians-disprove-conjecture-made-to-save-black-holes-20180517/ - physicsgg