Τρισδιάστατο ταξίδι στην αρχαία Πομπηία. Archaeologists Virtually Recreate House of Caecilius Iucundus in Pompeii

Σουηδοί ερευνητές αποκαλύπτουν τρισδιάστατη ξενάγηση στην κατοικία ενός πλούσιου τραπεζίτη που έζησε πριν από 2.000 χρόνια. An international team of researchers led by Lund University archaeologists has virtually reconstructed a large house of the Pompeian banker Lucius Caecilius Iucundus. A research paper about the virtual reconstruction is published in the journal SCIRES-IT. Peristylium (open courtyard) of the House of Caecilius Iucundus. Image credit: Emanuel Demetrescu et al.

Τη δυνατότητα να «ξαναχτίσουν» την αρχαία πόλη της Πομπηίας με τη βοήθεια της τρισδιάστατης τεχνολογίας είχαν σουηδοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λουντ.

Η φημισμένη αρχαία πόλη της νότιας Ιταλίας, με πληθυσμό που άγγιζε τους 20.000-30.000 κατοίκους, «έσβησε» το 79 μ.Χ. έπειτα από καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου. Έκτοτε ειδικοί, αρχαιολόγοι και λάτρεις της ιστορίας δυσκολεύονταν να φανταστούν την εικόνα των κτιρίων της Πομπηίας.

Όταν οι νέες τεχνολογίες «παντρεύονται» την ιστορία

Δείτε την 3D ξενάγηση των σουηδών ερευνητών. Lund University researchers have completed a detailed 3D reconstruction of a large house of the wealthy man Caecilius Iucundus in Pompeii. Credit: Lund University

Με τη βοήθεια της 3D τεχνολογίας, οι σουηδοί επιστήμονες άρχισαν το 2010 να εργάζονται πυρετωδώς για την εικονική «αναδόμηση» της ιστορικής πόλης, αποκαθιστώντας την εικόνα που είχε πριν από την ηφαιστειακή έκρηξη που την βύθισε στον θάνατο.

An overhead view of Insula VI, the city block that was reconstructed. Credit: Swedish Pompeii Project

Το πρότζεκτ των ερευνητών βασίστηκε στην προηγμένη ψηφιακή αρχαιολογία και σε τρισδιάστατα μοντέλα τα οποία παρουσιάζουν την ολοκληρωμένη εικόνα ευρημάτων. Συγκεκριμένα, οι ειδικοί σάρωσαν την περιοχή στην οποία κάποτε δέσποζε η αρχαία πόλη της Πομπηίας (2011-2012) και στην συνέχεια δημιούργησαν 3D απεικονιστικά μοντέλα στα οποία παρουσιάζεται η καθημερινότητα των κατοίκων πριν από την καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου.

Στο πλαίσιο της μελέτης τους, οι σουηδοί επιστήμονες προχώρησαν στην αναδόμηση της πολυτελούς κατοικίας του πλούσιου τραπεζίτη Lucius Caecilius Iucundus. «Συνδυάζοντας τις νέες τεχνολογίες και με παραδοσιακές μεθόδους, πλέον είμαστε σε θέση να περιγράψουμε την Πομπηία με μεγαλύτερη ακρίβεια από κάθε άλλη φορά» εξηγεί ο ψηφιακός αρχαιολόγος Νικολό Ντελ Ούντο από το Πανεπιστήμιο της Λουντ.

Μέσα από την 3D ξενάγησή τους, οι ερευνητές αποκαλύπτουν τους εσωτερικούς χώρους της έπαυλης του τραπεζίτη, δίνοντας μεγάλη έμφαση στα διακοσμητικά μοτίβα που κοσμούσαν τα δάπεδα και τους τοίχους της, στα έργα τέχνης και στα μεμονωμένα αντικείμενα της περιόδου. Δεν παραλείπουν μάλιστα τους εξωτερικούς χώρους της πολυτελούς κατοικίας, ενώ γίνεται αναφορά στις καθημερινές συνήθειες της οικογένειάς του αλλά και στην φροντίδα του νοικοκυριού. 

Εξωγήινη μορφή ζωής θα μπορούσε να «τρέφεται» με κοσμικές ακτίνες. Alien life could feed on cosmic rays

Σχεδόν εξωγήινο μικρόβιο βρέθηκε να τρώει ραδιενέργεια. High-energy particles called galactic cosmic rays could be an energy source for life on other planets. Credit: Tinieder/iStockphoto

Ένα είδος βακτηρίου που βρέθηκε να ζει βαθιά στο υπέδαφος αποκαλύπτεται ότι έχει τη μοναδική ικανότητα να αντλεί ενέργεια από τη ραδιενεργό διάσπαση του ουρανίου. Η ανακάλυψη, λένε αμερικανοί ερευνητές, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ύπαρξης εξωγήινων που τρέφονται με καθαρή ακτινοβολία.

Το μοναδικό βακτήριο, με την ονομασία Desulforudis audaxviator, βρέθηκε να ζει σε ένα παλιό χρυσωρυχείο στη Νότια Αφρική, σε βάθος 2,8 χιλιομέτρων. «Τράβηξε την προσοχή μου επειδή αντλεί ενέργεια αποκλειστικά από ραδιενεργές ουσίες» λέει στο δικτυακό τόπο του «Science» ο Ντιμίτρα Άτρι, αστροβιολόγος του Διαστημικού Ινστιτούτου Επιστήμης «Blue Marble» στο Σιάτλ. «Ποιος ξέρει αν συμβαίνει το ίδιο με τη ζωή σε άλλους κόσμους;» εικάζει.

Οι περισσότεροι οργανισμοί στη Γη είτε εκμεταλλεύονται το φως του ήλιου για να φωτοσυνθέσουν την τροφή τους, είτε τρέφονται με φωτοσυνθετικούς οργανισμούς. Το Desulforudis audaxviator ανήκει σε μια διαφορετική, σπάνια κατηγορία οργανισμών, οι οποίοι αντλούν ενέργεια απευθείας από ανόργανες χημικές ουσίες του περιβάλλοντος.

Ραδιενεργό γεύμα

Το βακτήριο Desulforudis audaxviator αξιοποιεί την ενέργεια του ραδιενεργού ουρανίου. Desulforudis audaxviator thrive using radiation from uranium as an energy source deep in the gold mine they call home. Credit: NASA

Το ουράνιο και άλλα ραδιενεργά στοιχεία που υπάρχουν σε μικρές ποσότητες στον γήινο φλοιό εκπέμπουν ακτινοβολία, η οποία διασπά άλλα μόρια στο έδαφος. Διασπά για παράδειγμα ενώσεις που περιέχουν οξυγόνο και θείο, παράγοντας έτσι θειικά ιόντα, υπεροξείδιο του υδρογόνου και άλλα προϊόντα που διατηρούν αποθηκευμένη χημική ενέργεια.

Αυτή είναι η ενέργεια που αξιοποιεί για την επιβίωσή του το θαυμαστό βακτήριο: απορροφά τα μόρια και τα ιόντα που προκύπτουν, ρουφά την ενέργειά τους και στη συνέχεια τα φτύνει πίσω στο περιβάλλον.

Ο Άτρι υποψιάζεται ότι η ίδια διαδικασία θα μπορούσε να κρατά ταϊσμένα εξωγήινα μικρόβια ακόμα και σε κόσμους που στερούνται ατμόσφαιρας. Τα μικρόβια αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιούν όχι την ακτινοβολία της ραδιενεργού διάσπασης, αλλά την ενέργεια των λεγόμενων κοσμικών ακτίνων, μιας βροχής από σωματίδια υψηλής ενέργειας που λούζει τα πάντα στο Διάστημα.

Η Γη διαθέτει μαγνητικό πεδίο που λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για την κοσμική ακτινοβολία. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον Άρη ή άλλα «αφιλόξενα» σώματα του Ηλιακού Συστήματος.

Χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα δεδομένα για την κοσμική ακτινοβολία, ο ερευνητές προσομοίωσε τις συνθήκες σε άλλα ουράνια σώματα, και διαπίστωσε ότι, σε όλους τους πλανήτες εκτός από τη Γη, η συνεχής ροή σωματιδίων από το Διάστημα θα προσέφερε αρκετή ενέργεια για την επιβίωση μικρών, σχετικά απλών οργανισμών όπως τα βακτήρια.

Scientists discovered a microbe that could provide a model for how “alien life” might survive in uninhabitable planets throughout the universe. Photo: NASA Goddard Space Flight Center / Flickr

Αν ο Άτρι έχει δίκιο, οι προσπάθειες αναζήτησης εξωγήινης ζωής θα πρέπει να διευρυνθούν, και να συμπεριλάβουν κόσμους που δεν διαθέτουν μαγνητικό πεδίο και θεωρούνταν μέχρι σήμερα εχθρικοί για την υποστήριξη ζωντανών οργανισμών.

Ποιος ξέρει; Βαθιά στο υπέδαφος του Άρη ίσως κρύβεται το εξωγήινο ανάλογο του απίθανου Desulforudis audaxviator. H μελέτη του Ντιμίτρ Άτρι δημοσιεύεται στο «Journal of the Royal Society Institute».